Wat zijn fietsknooppunten?

Overal kom je traditionele, lusvormige fietsroutes tegen. Er zijn tientallen apps en websites waar je een groot aanbod vindt aan vooraf uitgestippelde fietslussen. Deze routes zijn vaak ontworpen door toeristische organisaties en met behulp van duidelijke bewegwijzering in het landschap kun je de routes eenvoudig volgen. Het nadeel? Ze bieden weinig flexibiliteit. Je bent gebonden aan een vastgelegde afstand en traject. Dat is prima voor wie zich comfortabel voelt met een vooropgezet plan, maar voor de meer avontuurlijke fietsers is er een alternatief: fietsknooppunten. Hiermee heb je de vrijheid om je eigen route en afstand te kiezen, terwijl je er zeker van kunt zijn dat je de mooiste fietstrajecten van de regio verkent.

Fiets van knooppunt naar knooppunt

Een fietsknooppunt is een specifiek punt binnen een netwerk van fietsroutes. Het idee achter het knooppuntensysteem is eenvoudig, maar geniaal: elk knooppunt heeft een nummer. Door van het ene knooppunt naar het volgende te fietsen, kan men een op maat fietsroute uitstippelen. Op kruispunten van fietsroutes of op belangrijke splitsingen tref je een bord aan met daarop het nummer van dat knooppunt. Vanaf dat knooppunt wijzen pijlen je de weg naar omliggende knooppunten.

Het grote voordeel van dit systeem is dat je zelf je route kunt samenstellen. Je kiest zelf welke knooppunten je volgt en in welke volgorde, waardoor je de lengte en de omgeving van je fietstocht volledig in handen hebt. Bovendien garandeert het knooppuntensysteem dat je altijd op fietsvriendelijke wegen en paden rijdt. Fietsknooppuntennetwerken worden meestal gemaakt door toeristische organisaties. Ze verbinden de mooiste fietsroutes van een regio tot één samenhangend netwerk. In de afbeelding hieronder zie je voorbeelden van fietsknooppunten in Vlaanderen (1 en 2, de blauwe borden worden in Limburg gebruikt), Nederland (3) en Wallonië (4). Er zijn fietsknooppunten die bewegwijzerd zijn maar ook digitale, virtuele fietsknooppunten. Hierover vertellen we wat verder in het artikel meer.

Waar vind je fietsknooppunten?

Fietsknooppunten zijn een Belgische uitvinding. Al in 1995 plaatste de Belgische provincie Limburg het allereerste fietsknooppunt. Hugo Bollen (voormalig mijningenieur) zag in de mijnen hoe mijnwerkers met een knooppuntensysteem hun weg vonden in de ondergrondse gangen. Hij had het idee om dit ook bovengronds toe te passen om mensen op die manier langs de mooiste plaatsen te leiden.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat België het eerste land was dat een volwaardig fietsknooppuntnnetwerk aanbood. Door de fietsknooppunten gingen mensen veel meer fietsen. Zelfs in onbekende gebieden konden ze snel en makkelijk de mooiste routes uitstippelen. Ook op economisch vlak was het een voltreffer: de lokale horeca kreeg een enorme boost door het toegenomen fietstoerisme.

De buurlanden van België kopieerden dit concept waardoor je ondertussen ook fietsknooppunten vindt in Nederland, Duitsland (deels) en Noord-Frankrijk. Op dit moment vind je in al deze landen samen maar liefst meer dan 150.000 km aan fietsknooppuntennetwerken. Het volledige fietsnetwerk kan je raadplegen in onze fietsrouteplanner.

Hoe kan je een route langs fietsknooppunten uitstippelen?

Vroeger moest je steeds een papieren kaart kopen waarop alle fietsknooppunten van een regio waren opgenomen. Die papieren kaarten bestaan nog steeds. Op de websites van de toeristische organisaties die de fietsnetwerken beheren kan je deze kaarten vaak aankopen. Via onze webshop kan je de meeste Belgische fietsknooppuntkaarten aankopen.

Anno 2023 zijn er natuurlijk digitale alternatieven. Wij van NodeMapp (het Belgische bedrijf achter fietsknooppunt.be/.app en wandelknooppunt.be/.app) waren een van de eerste online platformen waar fietsers digitaal routes langs fietsknooppunten konden uitstippelen in België. In 2023 heeft NodeMapp zijn activiteiten uitgebreid en bieden we alle fietsknooppunten in België, Nederland, Duitsland en Frankrijk aan.

Via onze handige online fietsrouteplanner of app kan je in enkele klikken de mooiste fietsroutes langs fietsknooppunten samenstellen. Je selecteert de fietsknooppunten langs waar je wilt fietsen en wij berekenen de routes tussen de knooppunten.

Virtuele fietsknooppunten

Het proces om een fietsknooppuntennetwerk op te bouwen en daarna te onderhouden, is tijdsintensief en duur. Meestal beheren Provinciale Toeristische Organisaties de financiering en de uitvoering van het opzetten en het onderhouden van fietsknooppunten. Dat maakt dat je niet in alle regio’s fietsknooppunten vindt. Regelmatig komen er nieuwe regio’s bij die starten met het opzetten van fietsknooppunten maar dit is een langdurig proces.

Om fietsers te blijven voorzien van een gebruiksvriendelijk routesysteem, zelfs in gebieden waar er geen directe plannen zijn voor bewegwijzerde fietsknooppunten, worden er regelmatig virtuele fietsknooppuntennetwerken ontwikkeld. In deze gebieden zijn geen palen en borden te bespeuren, maar je kan de routes volgen door gebruik te maken van onze app. Een virtueel fietsknooppuntennetwerk verbindt, net als een bewegwijzerd netwerk, de mooiste fietsroutes in een gebied tot één netwerk waarmee je zonder veel moeite de mooiste fietsroutes samenstelt.

In plaats van wegwijzerbordjes op het terrein, leidt onze app je langs het juiste pad. Of je kan van je uitgestippelde route ook gewoon een GPX-track maken om de route te volgen met je favoriete GPS-toestel of app.

Lokale toeristische organisaties ontwikkelen vaak deze virtuele fietsknooppuntennetwerken. Maar ook wij bij NodeMapp ontwikkelen regelmatig nieuwe virtuele fietsknooppuntennetwerken in gebieden waar (nog) geen aanbod is van bewegwijzerde fietsknooppunten. In onze fietsrouteplanner op onze website en app onderscheid je een virtueel netwerk door de kleur. Groene trajecten en knooppunten zijn bewegwijzerd, terwijl paars duidt op een traject of knooppunt dat virtueel is en niet bewegwijzerd:

Suggestieroutes

De meeste fietsers houden ervan om zelf een route te plannen langs fietsknooppunten. Maar we tonen ook suggestieroutes voor wie insiratie nodig heeft: dit zijn klassieke lusvormige themaroutes die volledig (of deels) geënt zijn op het fietsknooppuntennetwerk. Fietsroutes die vroeger een eigen bewegwijzering hadden, worden nu vaak volledig geïntegreerd in het fietsknooppuntennetwerk. Je herkent de startpunten van deze suggestieroutes aan het onderstaande icoon in onze fietsrouteplanner. Door op het icoon te klikken krijg je de suggestieroute(s) die je vanaf dit fietsknooppunt kan volgen.

Toekomst

Steeds meer regio’s overwegen fietsknooppunten te introduceren, omdat de voordelen steeds duidelijker worden. NodeMapp zal zich blijven inzetten om de fietsknooppunten op de meest gebruiksvriendelijke manier beschikbaar te stellen aan fietsers via onze website en app. De ontwikkeling van virtuele fietsknooppuntennetwerken gaat door. In de komende maanden en jaren zal onze kaart blijven uitbreiden.

NodeMapp blijft een vooraanstaande partner voor toeristische organisaties die nieuwe fietsknooppuntennetwerken willen ontwikkelen en op de markt brengen. Met onze jarenlange ervaring in de wereld van fietsknooppunten hebben we digitale tools ontwikkeld die optimaal zijn afgestemd om fietsers op een gebruiksvriendelijke manier (virtuele) fietsknooppuntennetwerken te bieden.